Albanke ne rađaju više od Srpkinja

Tačno je da su nekada žene iz Albanije i sa područja Kosova i Metohije rađale najviše dece. Ako je suditi po statistici, to se uveliko promenilo, pa su sada liderke u Evropi Gruzijke i Turkinje.

Stopa fertiliteta, tj. broj živorođene dece trebalo bi, ako se želi osigurati prosta reprodukcija, u proseku da iznosi 2,1 dece po ženi. Prema podacima iz 2016, najvišu stopu fertiliteta osim Gruzije i Turske imaju Francuska 1,92 deteta po ženi i Švedska 1,85. Srbija je sa 1,46 dece po ženi na samom evropskom dnu, dok su područje Kosova sa 1,66 deteta i Albanija sa 1,54 na nivou, pa i ispod evropskog proseka!

To je za mnoge iznenađenje jer su doskoro Albanke i žene sa Kosova slovile za majke sa najviše dece. Na početku tranzicionog perioda u Albaniji je prosek bio 2,96 dece po ženi, a na Kosovu i Metohiji 3,59 i po tome je ovo područje dominiralo u Evropi! Tada je u Makedoniji zabeležena stopa iznad dva deteta i to 2,06, dok su na ostalim područjima bivše Jugoslavije one bile ispod nivoa potrebnog za prostu reprodukciju u Hrvatskoj 1,68, Srbija 1,72.

Rađanje na Kosovu i u Albaniji se smanjuje zbog poboljšanja socijalnog položaja žene i veće prisutnosti planiranja porodice i kontrole rađanja, ali i zbog boljeg obrazovanja stanovništva. Na pad utiče i bolja zdravstvena zaštita dece.

Srpske porodice sa Kosova i Metohije „pretekle“ su albanske po brojnosti dece u porodicama, gde prema raspoloživim podacima ima sve više srpskih porodica sa po šestoro dece, dok je prosek troje dece po porodici!

Mlađen Kovačević, ekonomista, u izjavi za „Vesti“ kaže da je stopa rađanja na Kosovu i Metohiji, kao i Albaniji godinama bila visoka zbog ekonomske i socijalne zaostalosti, ali da su se vremena promenila.

– Mladi se sve više školuju i odlaze u inostranstvo, tako da se stopa rađanja drastično smanjila. Slična situacija je i u Evropi gde se rađa sve manje dece – kaže Kovačević.

Vladimir Grečić, stručnjak za demografiju, za „Vesti“ da se iz Albanije od pada Berlinskog zida iselilo milion ljudi i to u zapadnu Evropu.

– Iseljavanje, modernizacija i obrazovanje su učinili svoje, tako da žene iz Albanije nisu više liderke u rađanju. Inače, stopa rađanja smanjuje se u svim evropskim zemljama – kaže Grečić.

On kaže da porodica sve više gubi na značaju, tako da u budućnosti možemo očekivati sličan trend, tj. sve veće smanjenje rađanja. Kad je reč o prosečnoj starosti prvog rođenja, i tu je prag pomeren.

U Srbiji žene prvi put rađaju sa 27, 8 godina, na KiM 26,9 godina, a u EU sa 29 godina. Prema tom istraživanju, u proseku najstarije rađaju Italijanke sa 31 godinom i Špankinje, koje prvi put postaju majke sa 30,8 godina.